Η αλλαγή στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων προς βιώσιμους και περιβαλλοντικά φιλικούς τρόπους μετακίνησης είναι ένα δύσκολο έργο. Οι συνήθεις στρατηγικές διαχείρισης βασίζονται στην τιμωρία και την επιβολή. Ωστόσο, γίνεται δεκτό ότι οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι για αλλαγές, όταν ανταμείβονται παρά όταν τιμωρούνται, λόγω της δημιουργίας θετικών συσχετίσεων με τη συμπεριφορά. Σύμφωνα με έκθεση του NBS report on Driving Social Change, οι άνθρωποι πρέπει να έχουν τρία στοιχεία, προκειμένου να επιτευχθεί η αλλαγή συμπεριφοράς: την ικανότητα, τη δυνατότητα και το κίνητρο για αλλαγή. Είναι σαφές ότι για την ενεργοποίηση κινήτρων, οι ανταμοιβές είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο και θα μπορούσε να είναι είτε υλικό (χρήματα) ή εικονικό (βαθμολογήσεις).\

​

Ανταμοιβή με οικονομικό όφελος είναι ένας παρεμβατικός και επιτυχημένος τρόπος για την αλλαγή της συμπεριφοράς. Το έργο, που ονομάζεται Spitsmijden, εξακολουθεί να λειτουργεί από το 2006 στην Ολλανδία με καταπληκτικά αποτελέσματα προκειμένου οι ταξιδιώτες να αποφεύγουν τις ώρες αιχμής για τη μεταφορά τους. Το έργο βασίζεται σε οικονομικά κίνητρα για κάθε ταξιδιώτη, και η έκθεση παρουσιάζει μια μεταβολή 20-50%. Ωστόσο, μετά το τέλος του προγράμματος ανταμοιβής, οι περισσότεροι συμμετέχοντες επανήλθαν πίσω στην παλιά συμπεριφορά τους. Άλλα σχετικά γνωστά παραδείγματα είναι το πρόγραμμα Travel Smart Rewards στη Σιγκαπούρη και ένα πρόγραμμα έκπτωσης ΦΠΑ στην Πορτογαλία.

​

Ένας άλλος τρόπος για την προώθηση συστημάτων μετακίνησης φιλικών προς το περιβάλλον είναι η κοινωνική αναγνώριση της αλλαγής συμπεριφοράς. Ο τρόπος που ταξιδεύουμε είναι τόσο μια συναισθηματική και πρακτική επιλογή, όσο και μια οικονομική. Έτσι, αλτρουιστικά και περιβαλλοντικά κριτήρια παρέχουν μια πιο σταθερή βάση για τη βιώσιμη συμπεριφορά κινητικότητας από τα καθαρά προσωπικά κριτήρια. Η καθημερινή συμπεριφορά τείνει να βασίζεται στη συνήθεια και το να σταματήσει κανείς τις «κακές» συνήθειες μπορεί να είναι οδυνηρό. Έτσι, μια ανταμοιβή για κάθε μικρό βήμα είναι αποτελεσματικό, ιδιαίτερα στην αρχή. Η αναγνώριση οδηγεί στη δημιουργία νέων προτύπων συμπεριφοράς, μας δίνει κίνητρα να συνεχίσουμε και να οικοδομήσουμε την αυτοεκτίμηση, έναν κρίσιμο μηχανισμό προκειμένου να διατηρηθεί η αλλαγή.

​

Παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι προτιμούν μεγάλα χρηματικά βραβεία, οι συμμετέχοντες έχουν μεγαλύτερη ικανοποίηση και κινητοποίηση με τα δώρα. Ωστόσο, υπάρχει η αντίληψη ότι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό για τις αντιδράσεις του καταναλωτή δεν είναι το μέγεθος του κινήτρου, αλλά ο βαθμός στον οποίο μια ανταμοιβή αγγίζει τα εσωτερικά κίνητρά του.

Σε αυτό το πνεύμα, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εφαρμογών και διαδικτυακών εργαλείων που ενθαρρύνουν τη συμπεριφορά βιώσιμης κινητικότητας με τη χρήση ανταμοιβών και επιβράβευσης. Εκτός από τα προαναφερθέντα οφέλη, αυτά τα εργαλεία χρησιμοποιούν τις αρχές του Gamification. Το Gamification είναι ένα απλό, χρήσιμο και τις περισσότερες φορές διασκεδαστικό εργαλείο για να προκαλέσει την αλλαγή της συμπεριφοράς. Μερικά παραδείγματα Gamification και εφαρμογές επιβράβευσης είναι: η κοινότητα Waze που βασίζεται σε εφαρμογές κυκλοφορίας και πλοήγησης, το έργο Chromaroma, η κάρτα παιχνιδιού London’s Oyster, CO2 Fit, μια εφαρμογή για τη μέτρηση του CO που παράγεται από τα ταξίδια, καθώς και η επιβράβευση επιλογών ενεργών και χαμηλών εκπομπών αερίων. Κάποια άλλα παραδείγματα είναι οι εφαρμογές Mobi, La’Zooz στο Ισραήλ,  Bounts,  Better Points and CleanSpace στο Ηνωμένο Βασίλειο, GreenApes στη Φλωρεντία ή Biko στην Κολομβία.

​

Η χρηματική ανταμοιβή είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη βραχυπρόθεσμη αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ωστόσο, τα οφέλη που δημιουργεί η θετική στάση, η κοινωνική αναγνώριση και επιβράβευση είναι το κλειδί για την επίτευξη μιας μόνιμης αλλαγής της συμπεριφοράς. Τα εμπόδια στην αλλαγή του τρόπου σκέψης και της συμπεριφοράς των ανθρώπων αναφορικά με την κινητικότητα είναι πολλά και η πρόκληση είναι ο συνδυασμός των κινήτρων με τα αντικίνητρα και τα μέτρα επιβολής. Κάθε χώρα και κάθε πόλη μπορεί να υιοθετήσει οποιοδήποτε από αυτούς τους τρόπους πιλοτικά και να καταγράψει τα αποτελέσματα, προκειμένου να καταλήξει στην πλέον κατάλληλη πρακτική για τα τοπικά δεδομένα.

​

​

Για περισσότερες πληροφορίες: πατήστε εδώ.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Το έργο LIFE GYM [LIFE14 ENV/GR/000611] συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE, το χρηματοδοτικό μέσο της ΕΕ για το περιβάλλον.

 

Η ευθύνη για το περιεχόμενο της παρούσας δημοσίευσης βαρύνει αποκλειστικά τους συντάκτες της. Δεν απηχεί κατ’ ανάγκη την άποψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ούτε η EASME, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ευθύνονται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτή.

 

Ημερομηνία έναρξης: 15 Σεπτεμβρίου 2015 – Διάρκεια: 35 μήνες

​